“Στα μάτια μας η πλάνη αποτελεί τη βολική αλήθεια.” του Υποφαινόμενου.
Οι πλάνες αποτελούν τον νούμερο ένα παράγοντα αποτροπής από το οτιδήποτε αληθινό. Λογικό θα πει κανείς. Αυτό όμως που δεν θα συνειδητοποιήσει με ευκολία είναι ότι, δεν είναι η δύναμη της πλάνης αυτή καθαυτή, αλλά το πώς εμείς οι ίδιοι επιθυμούμε να ξεγελαστούμε και αφήνουμε την κερκόπορτα στην αναζήτησή μας για την αλήθεια.
Οι λόγοι για τους οποίους την καλωσορίζουμε στη ζωή μας ποικίλουν:
*Φόβος
*Ανάγκη
*Επιθυμία
*Επιβεβαίωση
*Ανασφάλεια
Ερχόμαστε στη ζωή βρεγμένοι, κρυώνοντας και κλαίγοντας. Και μετά τα πράγματα γίνονται χειρότερα.
Σε ένα κόσμο γεμάτο απειλές και κινδύνους, ο φόβος αποτελεί το βασικό κίνητρο για τον αγώνα της επιβίωσης. Όσο μεγαλύτερος ο φόβος αυτός, τόσο μεγαλύτερη και η ανάγκη για προετοιμασία, προνοητικότητα και επαγρύπνηση. Ως πιο σημείο όμως η απειλή είναι υπαρκτή και κατά πόσο μπορεί ο καθένας να ορίσει το όριο του φόβου του?
Εκεί είναι που λαμβάνει χώρο η πλάνη. Από το όριο της υπαρκτής απειλής έως το τέλος του φόβου, ο χώρος γεμίζει με ανύπαρκτες «ενδεχόμενες» απειλές, σενάρια καταστροφολογίας και καχυποψία, με άμεση αντίδραση την λήψη άχρηστων μέτρων, ατελέσφορων σχεδίων και περιορισμό της ελευθερίας (δικής μας και άλλων).
Μπορεί να φανεί παράλογο αλλά έχουμε, έμφυτη θα έλεγε κανείς, την ανάγκη να πλανιόμαστε. Αν αναλογιστεί κανείς τους φόβους και φοβίες, καθώς και τις προκλήσεις που καθημερινά καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, το φορτίο της ζωής γίνεται αβάσταχτο. Χρειάζεται, ο καθένας από εμάς, ένα καθησυχαστικό χτύπημα στην πλάτη να μας λέει «όλα θα πάνε καλά». Ακόμη και αν δεν πρόκειται για αυτή την περίπτωση, έχουμε ανάγκη μια πλάνη, η οποία θα μας αποσπάσει από τα προβλήματα και τις δυσκολίες μας, μόνο και μόνο για να απασχολήσει το μυαλό μας με κάτι διαφορετικό, κάτι ανάλαφρο, όσο ψεύτικο και αν είναι αυτό. Μόνοι μας δημιουργούμε το όπιο που έχουμε τόσο ανάγκη, και όταν δεν μπορούμε, πάντα κάποιος θα το κάνει για εμάς.
Πέραν του τι έχουμε ανάγκη όμως, είναι και αυτό που επιθυμούμε. Όταν προσδοκούμε κάτι έντονα, ή όταν περιμένουμε κάτι το οποίο δεν περνάει άμεσα από το χέρι μας, πάντα σκεφτόμαστε το ενδεχόμενο τα πράγματα να κυλήσουν προς την επιθυμητή για εμάς κατάσταση. Υποσυνείδητα ίσως, αισθανόμαστε πως η θετική σκέψη την κάνει και πιο πραγματική. Το χρονικό διάστημα ανάμεσα στην προσδοκία και την έκβαση της κατάστασης, η πλάνη διογκώνεται με τροφή τη σκέψη και εξελίσσεται με ένα σερί μικροτέρων πλανών που στηρίζουν μια ουτοπική βέλτιστη κατάσταση. Οι σκέψεις αυτές δημιουργούν ένα γυάλινο θόλο που αποκλείει τον πραγματικό κόσμο και επιτρέπει μόνο τα θετικά προσκείμενα συμβάντα (και απόψεις) να περάσουν. Βέβαια αυτό μπορεί να γίνει και αντιστρόφως, να αρνείται κανείς δηλαδή μια αρνητική έκβαση, όσο ρεαλιστική και υπαρκτή μπορεί να είναι. Να κατασκευάζει ένα ψεύτικο κόσμο για να ζήσει, ανεπηρέαστος εντελώς από τα ερεθίσματα και τις επιταγές της πραγματικότητας. Και δεν είναι ιδιαίτερα σπάνιο ως φαινόμενο.
Μια ακόμη πλάνη, είναι αυτή της επιβεβαίωσης. Νάρκισσοι, άτομα ματαιόδοξα ή αβέβαια για την εικόνα τους, συνήθως υστερούντα σε κάποιους τομείς της ζωής τους, κατασκευάζουν πλασματικές εικόνες για τον εαυτό τους για να γευτούν μια αίσθηση υπεροχής από τους άλλους. Προσέχοντας αυστηρώς την εικόνα αυτή και συνεχώς αναπαράγοντάς την στους άλλους, ενίοτε καταφέρνουν να πείσουν και τους υπόλοιπους για την πλάνη τους, παρασέρνοντάς τους μέσα σε αυτήν. Το αποτέλεσμα είναι η εικόνα αυτή να δαιμονοποιείται, καθιστώντας την καθαίρεσή της πολύ δύσκολη, ειδικά εάν τροφοδοτείται συνεχώς από υποστηρικτές της. Δεν είναι απαραίτητο αυτή η εικόνα να έχει θετικό/ζηλευτό γόητρο, καθώς και αρνητικά/αποτρεπτικά προφίλ μπορούν να χαίρουν ομοίας συμπεριφοράς.
Απορρέουσα πλάνη από τις παραπάνω είναι αυτή που εδρεύει στις ανασφάλειές μας. Κατά την ένταξη ενός ατόμου σε κάποιο κοινωνικό σύνολο, η σύγκριση με τα υπόλοιπα μέλη είναι αναπόφευκτη. Τα κριτήρια μπορεί να είναι αδιάφορα, τα αποτελέσματα της συγκρίσεως όμως όχι. Το εκάστοτε άτομο συναντάει τη διαφορετικότητά του ως μειονέκτημα ή πλεονέκτημα, αναλόγως το κριτήριο. Η κριτική που του ασκείται προκαλεί ανασφάλειες στα γνωρίσματα που τον καθιστούν υποδεέστερο με αποτέλεσμα ή να μάχεται να την ανατρέψει, ή να την αποδέχεται άκριτα κάθε φορά που του ασκείται. Συνήθως γύρω από την ανασφάλεια βρίθουν πλάνες, κατά τις οποίες το άτομο θεωρεί πως είναι ανένταχτο, πως παραμεθοριοποιείται ή ακόμη και πως βρίσκεται στον αντίποδα της κοινωνικής ομάδας της οποίας είναι μέλος. Οι πλάνες αυτές, όσο αναληθείς και αν είναι, καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά και την ιδιοσυγκρασία του ατόμου ως προς την ομάδα, αλλά και στη λειτουργία του ως μέρος της.
Είναι προφανές ότι οι πλάνες μπορεί να προκαλούνται από την επαφή μας με τους άλλους, καλλιεργούνται μέσα μας εξ’ ολοκλήρου και ενίοτε ποτίζονται από τρίτους.
Δεν είναι απαραίτητη όμως η αποκοπή από τα κοινωνικά σύνολα προκειμένου να αναστηλωθεί η πραγματική μας εικόνα, η αίσθηση ασφάλειας και η καταπολέμηση των φόβων μας. Η λύση βρίσκεται στον πυρήνα αντίληψής μας, εκεί που με συνείδηση και ανεπηρέαστα αποκαταστούμε μια, ρεαλιστική και άνευ κολακειών ή απαισιοδοξιών, οπτική για το τι συμβαίνει σε εμάς και τους γύρω μας. Κρίνοντας τις καταστάσεις όπως είναι πραγματικά και αποκόπτοντας δαιμονοποιημένους χαρακτήρες και καταστάσεις.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου