Ταυτότητα.

Η ταυτότητα αποτελεί τη συντομογραφία της ύπαρξής μας, όπως επίσης και τη σύντομη αναφορά στο πρόσωπό μας. Με τον καιρό η έννοια της ταυτότητας κατέληξε ευτελής, περιορισμένη στο χαρτάκι που αναγράφει το όνομα και τα εξωτερικά μας χαρακτηριστικά, επικυρωμένο από κάποιον φορέα. Στην πραγματικότητα όμως, δεν είναι.

Ως ταυτότητα θα έπρεπε να εννοούμε και να ορίζουμε την μοναδικότητα και διαφορετικότητα της ύπαρξής μας. Όπως είναι λογικό, το ίδιο ονοματεπώνυμο ή τα ίδια χαρακτηριστικά μπορούν να διαθέτουν και άλλοι άνθρωποι σε αυτόν τον κόσμο. Και προφανώς αυτά επ' ουδενί δεν είναι ικανά να περιγράψουν και να ορίσουν μια οντότητα ανάμεσα στα 7 δις που είναι εν ζωή αυτή τη στιγμή, πόσο μάλλον αν συμπεριλάβουμε τις οντότητες που υπήρξαν ή θα υπάρξουν με την πάροδο του χρόνου.

Η ταυτότητα ενός ατόμου είναι συνεχώς εξελισσόμενη, αποτελούμενη κατά το ήμισυ από την ιστορία του ατόμου (γενεαλογία, κληρονομιά, παράδοση, προγονική συναίσθηση, παρελθοντικές ενέργειες και πράξεις του ατόμου κλπ) που αποτελεί το "σταθερό" κομμάτι της ταυτότητας, ενώ το έτερο ήμισυ συνθέτεται από όλα τα δυναμικά στοιχεία του (αντιλήψεις, ικανότητες, πεποιθήσεις, επιθυμίες, στόχοι κλπ).

Η παραδοχή του "σταθερού" κομματιού της ταυτότητας ως "μη ικανό να αλλαχθεί" θα σήμαινε την παραδοχή της γραμμικότητας του χρόνου, κάτι που θα έκανε πολλούς φυσικούς να τραβάνε τα μαλλιά τους, αλλά επειδή αυτό το blog έχει την τάση να βαδίζει κοντά στο κοινά αντιληπτό θα μου συγχωρεθεί η παρατυπία.

Έτσι λοιπόν η αναγνώριση της ταυτότητας ενός ατόμου τείνει να πηγάζει κατά το δοκούν από το "σταθερό" της κομμάτι, συχνά με ερωτήσεις όπως "Πως ονομάζεσαι", "Από που είσαι", ή "Που υπηρέτησες στο Στρατό". Αυτό όμως που είναι εξίσου (αν όχι ακόμη περισσότερο) αποκαλυπτικό για την ταυτότητα ενός ατόμου, είναι το δυναμικό της κομμάτι. Ο λόγος είναι ιδιαίτερα απλός, το δυναμικό κομμάτι περιέχει μέσα έννοιες όπως την ιδεολογία και την επιθυμία, τους στόχους και τις πεποιθήσεις, που εάν είναι κάποιος σε θέση να τις σκιαγραφήσει και να τις τοποθετήσει στη σωστή σειρά, μπορεί με σχετική ακρίβεια να προβλέψει τις κινήσεις και τις αντιδράσεις του ατόμου σε συγκεκριμένα ερεθίσματα. Εάν στο πλάνο βάλουμε και την παράμετρο των ικανοτήτων του ατόμου, μπορούμε κατά προσέγγιση να γνωρίζουμε και τον τρόπο ή τη μέθοδο με την οποία θα κινηθεί ή θα αντιδράσει σε ερεθίσματα.

Όπως είπαμε όμως, το δυναμικό κομμάτι της ταυτότητας αλλάζει με την πάροδο του χρόνου, με την αντιμετώπιση κρίσεων, συγκρούσεων, την επαφή με νέα ερεθίσματα, την εκπαίδευση και τα εξαγόμενα από τις επιλογές του ατόμου απέναντι σε όλα αυτά. Το εύρος αλλαγής όμως είναι ορισμένο, και εξαρτάται άμεσα από την ένταση των συγκρούσεων, τη συνδυαστικότητα των γνώσεων που λαμβάνει από τις καταστάσεις σε σχέση με αυτές που ήδη έχει, και τον αυθορμητισμό των αντιδράσεών του απέναντι στα ερεθίσματα.

Έχοντας όλα τα παραπάνω κατά νου, μπορούμε να αντιληφθούμε το πόσο γνωρίζουμε, κατανοούμε ή ξέρουμε τους ανθρώπους γύρω μας, να αναβαθμίσουμε τα κριτήρια με τα οποία επιλέγουμε να τους αναγνωρίζουμε ως οντότητες, να βελτιώσουμε τους διαύλους επικοινωνίας και των φερόμενων πληροφοριών με αυτούς και εν τέλει να είμαστε σε θέση να προβλέπουμε τις ενέργειές τους και να τις ενθαρρύνουμε ή αποθαρρύνουμε βάση κοινής και αμοιβαίας επιθυμίας. 

Δομές Συστημάτων.

Ως Σύστημα ορίζεται το σύνολο των οντοτήτων που, βάση λειτουργιών και δομής, σχηματίζουν ένα ολοκληρωμένο "σώμα". Τα εκάστοτε συστήματα έχουν δομές, λειτουργίες, συμπεριφορές και αλληλεπιδράσεις με άλλα συστήματα.

Ιδιαίτερη εύστοχη θα ήταν η παρατήρηση, πως το σύμπαν είναι ένα σύνολο συστημάτων. Από συστήματα Γαλαξιών έως υποατομικά συστήματα, το κάθε ένα από αυτά δημιουργεί το συμπαντικό παζλ, με οντότητες την ύλη, το χρόνο και την ενέργεια.

Η δομή κάθε συστήματος, δεν είναι άλλη από τους κανόνες που το διέπουν. Οι κανόνες οριοθετούν τους χωρικούς ή χρονικούς περιορισμούς του συστήματος, τις θεμιτές/αποδοτικές συμπεριφορές ή τις αθέμιτες/μη αποδοτικές, καθώς και το είδος και πλήθος των οντοτήτων που θα αποτελέσουν τους θεμέλιους λίθους του. Ένα υπολογιστικό σύστημα για παράδειγμα, ορίζεται χωρικά από το κουτί που περιέχει ως υλικό τα κυκλώματά του. Δέχεται ως είσοδο ρεύμα ορισμένης τάσης και έντασης, και όχι νερό για παράδειγμα. Ο χρονικός περιορισμός του συστήματος, στην προκειμένη περίπτωση, είναι ο χρόνος για τον οποίο το σύστημα θα είναι λειτουργικό και δεν θα αρχίσει η επισκευή του να ξεπερνά την αξία των λειτουργιών του.

Ενώ δεν υπάρχει βεβαιότητα για το αν καταλήγουμε κάπου με την κατήτμηση συστημάτων, σε κάποιες δηλαδή στοιχειώδεις οντότητες που δεν αποτελούν σύστημα από μόνες τους, είναι απολύτως βέβαιο ότι ακόμη και το πιο εξελιγμένο σύστημα μπορεί να λειτουργήσει ως οντότητα ενός άλλου συστήματος. Ο λόγος για τον οποίο συμβαίνει αυτό, είναι ότι εφ' όσον το σύστημα έχει ορισμένες εισόδους, λειτουργίες και εξόδους, μπορεί να λειτουργήσει ως οντότητα ενός μεγαλύτερου συστήματος είτε επειδή οι έξοδοί του μπορούν να αποτελέσουν εισόδους για κάποια άλλη οντότητα, είτε επειδή οι λειτουργίες του επιτρέπουν την παράλληλη σύνδεση άλλης οντότητας προκειμένου να επιρρεάσει το αποτέλεσμα.

Καταλήγουμε επομένως να μιλάμε για σκοπό των συστημάτων. Το ανθρώπινο σώμα είναι ένα θαυμαστό σύστημα που μετατρέπει την τροφή σε περιτώματα και τα ερεθίσματα που δέχεται σε ιδέες, εικόνες, διανόηση. Επικοινωνεί με τις υπόλοιπες όμοιες οντότητες με διάφορους τρόπους, ώστε να μπορεί να συνδεθεί παράλληλα μαζί τους, να δώσει τα δημιουργήματα (εξόδους) του σε κάποια άλλη οντότητα η οποία μπορεί να τα εξελίξει, να τα επαυξάνει και με τη σειρά της να τα μοιραστεί με άλλες οντότητες. Ναι, αναφέρομαι στο σύστημα της κοινωνίας, αλλά περισσότερο στο σύστημα του ανθρώπινου είδους.

Μπορούμε να πούμε ότι το σύστημά μας είναι αρκετά καλά δομημένο. Οι οντότητες μπορούν και συνεργάζονται με μια σειρά κανόνων, έχουν αναπτύξει πολλές και αρκετά ποιοτικές διαύλους επικοινωνίας (από τα τεχνολογικά μέσα επικοινωνίας μέχρι τις διάφορες γλώσσες και τέχνες). Το πρόβλημα του συστήματος όμως είναι άλλης φύσεως: δεν μπορεί να εστιάσει στον σκοπό του.

Οι παλαιότερες οντότητες που απάρτιζαν το σύστημα είχαν τέτοιου είδους στοχασμούς, προσπαθούσαν δηλαδή να εντοπίσουν τον σκοπό του συστήματος, την εξέλιξή του, το πως μπορεί να οριστεί και να αποτελέσει με τη σειρά του οντότητα για ένα ανώτερο σύστημα. Τους στοχασμούς αυτούς θα μπορούσαμε κάλλιστα να τις ονοματίσουμε "Θεό" και "Θέωση". Η ιδέα του Θεού είναι ο απλουστευμένος τρόπος να εξηγήσεις στις υπόλοιπες οντότητες, τους λόγους που πρέπει να υπακούσουν σε ορισμένους κανόνες, προκειμένου να εκπληρωθεί ο σκοπός.

Αληθεύει ότι ο σκοπός είναι ιερός, ότι η εξέλιξη του ανθρώπινου συστήματος με οντότητες που αγγίζουν τη θέωση και τη μοιράζονται με τις υπόλοιπες οντότητες, αργά ή γρήγορα (σε χιλιετίες ίσως) θα αναβαθμίσει το ανθρώπινο σύστημα σε ένα Θείο Σύστημα με πανίσχυρες οντότητες. Σύστημα το οποίο θα έχει εξελίξει και τον σκοπό του, θα τον έχει εστιάσει σε πλήρωση ανώτερων στόχων από τους ήδη κατεκτημένους.

Ο σκοπός όμως του σημερινού ανθρώπινου συστήματος έχει χάσει τόσο την εστίασή του, όσο επίσης έχει επιτρέψει την εισαγωγή εννοιών που αποδομούν το ίδιο το σύστημα. Οι οντότητες έχουν αντικαταστήσει την εξελικτική τους ανάγκη με ανάγκη για ικανοποίηση, κάτι που εκμεταλλεύονται οι υπόλοιπες οντότητες για λόγους που ούτε οι ίδιες κατανοούν. Η έννοια του χρήματος για παράδειγμα θα λειτουργούσε ως μέσο διευκόλυνσης και αναβάθμισης των επικοινωνιακών διαύλων των οντοτήτων, αλλά κατέληξε να αντικαταστήσει τον σκοπό ύπαρξης πολλών οντοτήτων, ενώ ταυτόχρονα απειλεί την επιβίωση άλλων οντοτήτων, εν αγνοία (ή και όχι) των πρώτων.

Αυτά τα κενά που δημιουργήθηκαν στο ανθρώπινο σύστημα επέτρεψε σε αρκετές οντότητες να λάθουν θέσεις καθοδήγησης των υπολοίπων οντοτήτων, χωρίς όμως οι ίδιες να κατανοούν τον σκοπό ή τους στόχους του ιδίου του συστήματος. Έτσι μπορούν μεν να κατευθύνουν κομμάτια του, δεν είναι όμως σε θέση να διακρίνουν τον σκοπό που θα υπηρετηθεί και μετά τον θάνατό τους, και τον θάνατο των απογώνων τους, και τον θάνατο όλων των οντοτήτων που απαρτίζουν αυτή τη στιγμή το ανθρώπινο σύστημα.

Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι σε 150 χρόνια από σήμερα δεν θα υπάρχει κανένας άνθρωπος ζωντανός από αυτούς που τώρα περπατάνε στη Γη. Σε 10.000 χρόνια το παρόν ανθρώπινο σύστημα θα αποτελεί σημείο αναφοράς για το ανθρώπινο σύστημα της τότε εποχής. Ενδεχομένως δεν θα βρίσκεται καν στη Γη, μιας και μπορεί να έχει αποικίσει σε άλλους πλανήτες. Αν μη τι άλλο είναι καθήκον μας, τόσο για το αύριο όσο περισσότερο για το παρόν μας να μπορούμε να κατανοήσουμε τον απότερο σκοπό της ύπαρξής μας, ώστε να μπορέσουμε να θέσουμε ένα σημείο αναφοράς, βάση του οποίου θα δικαιολογήσουμε τις πράξεις μας και θα αποκτήσουν νόημα και σάρκα οι αόριστες έννοιες που χρησιμοποιούμε καθημερινά.

Χωρίς τους άξονες της αντίληψης και της πράξης, οι οποίες τέμνονται στο σημείο της αιτιότητας, δεν υφίσταται επίπεδο πραγματικότητας.